Kultur kutsu nabarmena duen ibilbidea, publiko mota guztientzat egokia.
Ibilbide zirkularra, Irungo Blaia hilerriko aparkalekutik Gazteluzarrera doana, “Babes bereziko edo ertaineko kultura-ondasun” gisa babestuta (6/2019 Legea, maiatzaren 9koa, Euskal Kultura Ondareari buruzkoa). Ondoren, Donejakue Bidean behera doa, iparralderantz, Behobia auzorantz; han, kultura-ondasun gisa kalifikatutako bi eraikin ikus daitezke: Aduana eta Behobiako trinketa. Bidegorritik jarraitzen du ibilbideak, Bidasoa ibaian behera, eta Faisaien Uharteko irudi eder bat ikus daiteke, Arbes auzora iritsiz. Bertan, auzoko terraza ugarietan atseden har dezakegu, eta, ondoren, Blaiako hilerrirantz igo, han utzi baitugu ibilgailua.
- Mapa
Ibilbideko tracka Wikiloc-en
- Luzera:
-4km
- Argazkiak egiteko eta aipamen historikoak bisitatzeko estazio edo puntu interesgarriak:
– Gazteluzar.- XVI. mendea.
– Behobiako Aduana.-XIX. mendea
– Behobiako trinketea.-XX. Mendea
- Lotutako web estekak:
- Ibilbidearen hasiera- eta amaiera-puntua
Irungo hilerriko doako aparkalekua.
L-3 hiriko autobusak, hilerri geltokia.
- Gazteluzar
Triangelu-formako oinplanoa zuen eta bizitza aktibo laburra izan zuen. 1515ean eraiki zen Fernando Katolikoaren aginduz eta 1542an eraitsi zen. Ondoren, 1719an berreraiki eta urte berean berriz suntsitu zuten. Bere hondakinek, oraindik bisitagarriak zirenak, Gazteluzar (gaztelu zaharra) bezala ezagutzea eragin zuten.
Behobiako gaztelua, edo Irun Urantzuko gaztelua, tropa frantsesen Gaztelako sarrera posibleari eusteko eraiki zen, tropa frantziar-nafar bat, tronutik kendutako Joan III.a Albretekoa erregea buru zuena, Nafarroa berreskuratzen saiatu ondoren, arrakastarik gabe. Aukeratutako kokalekua Behobiatik gertu zegoen muino bat izan zen, Bidasoa zeharkatzeko ibi irisgarriena zen ingurutik igaro zedin.
- Behobiako Aduana
Behobiako Aduanako Guardiaren Gorputza; eraikin noble hau, ibaiaren ondoan Pilotaje sistema konplexu baten bidez eraikia, lau zutabe dorikoz eta bi pilastraz osatuta dago, fatxada tetrastiko bat osatuz “in antis”. Arkitektura neoklasikoaren erakusketa berezia da, 1850ean Julian de Angulo ingeniari militarrak proiektatua eta mende bat geroago Enrique Colás arkitektoak berritua.
- Faisanen Uhartea
Faisaien uhartea Bidasoa ibaiaren bokaletik gertu dagoen ibai-uharte bat da, eta Espainiak eta Frantziak partekatzen dute haren subiranotasuna, eta urtean sei hilabetez zaintzeaz arduratzea erabaki zuten. Munduko lurralderik txikiena da. Pirinioetako Ituna 1659ko azaroaren 7an sinatu zen uhartea da, 1635ean Espainia eta Frantziaren artean hasitako gerrari amaiera ematen ziona. Ordutik aurrera Pirinioak bi herrialdeen arteko muga naturala izatera pasa ziren.
Han, Luis Harokoa eta Mazarino kardinala Madrilgo eta Parisko ministerioen artean hogeita lau bilera baino gehiago egin ondoren, Luis XIV.a eta Maria Teresa Austriakoa, Espainiako infanta, ezkontzea erabaki zen. Urte bete beranduago, 1660an, bi erregeek, Luis XIV.ak eta Filipe IV.ak, uharte berean berretsi zuten ezkontza akordio bat.
- Osinbiribileko parkea
Parke honen bidez, Irun hiriari aisialdi eta aisialdi gune libre bat eman nahi zaio, ibaiertzaren eta paduraren ondoan pasealeku bat eta aisialdirako azpiegitura bat konbinatzeko, Bidasoa ibaiaren ertzetik Artiako ubidearen ezkerraldetik Dumboako ubideraino.
- Osinbiribileko oinezkoen biribilgunea
- Artiako ubidearen ondoko pasealekua
